Świadomy Rodzic w świecie mediów

Żyjemy w świecie  otaczających nas ekranów. Telewizor, komputer czy telefon są obecne w każdym polskim domu.

Dzieci w dzisiejszym świecie są otoczone cyfryzacją. W domu mają tv, w przedszkolu tablicę multimedialną, w sklepie ekrany z reklamami czy  interaktywne panele w restauracji.

Tylko co zrobić w sytuacji, gdy w domu są małe dzieci a telewizor “odcina” je od rzeczywistości? Lub nauczyliśmy jeść nasze dziecko tylko do bajki?

Brzmi strasznie? Nie załamuj się! Przeczytaj a dowiesz się, że to od Ciebie – Rodzica – zależy w jakim środowisku medialnym wychowuje się Twoje dziecko.

Czy istnieje złoty środek na wychowanie świadomego odbiorcy mediów?

Zgadzam się, że nie możemy odcinać dzieci radykalnie od mediów ALE dziecko musi umieć korzystać mądrze z środków masowego przekazu. Aby tak się stało już od najmłodszych lat trzeba wpajać mu wiedzę i kompetencje medialne. To one systematycznie rozwijane będą stwarzały dystans medialny. Duża odpowiedzialność spada na nas rodziców w tym temacie. To my kształtujemy światopogląd dziecka i jesteśmy jego najlepszymi nauczycielami. 

Wyniki raportu ASP badającego korzystanie z urządzeń mobilnych przez dzieci do 6 roku życia jest szokujący

“nieco ponad połowa rodziców pozwala dziecku korzystać z urządzeń mobilnych, kiedy spędza z nimi czas, choć większość z nich przyznaje, że robi to rzadko albo czasami. Niemal dwie trzecie rodziców daje dziecku urządzenie mobilne jako nagrodę. Nieco ponad 80% rodziców daje dzieciom urządzenia mobilne, kiedy dzieci się nudzą a dwie trzecie rodziców daje dzieciom urządzenia mobilne gdy dzieci płaczą lub marudzą”.

Musimy być świadomi jak ważna jest edukacja medialna rodziny i że zaczyna się ona w rodzinie. 

Dzieci mają kontakt ze światem medialnym w bardzo wczesnym okresie swojego życia i to właśnie w rodzinie. To rodzice organizują dzieciom czas medialny, starając się, aby był on atrakcyjny. Niestety często nie zważają na to czy jest on bezpieczny. Dzieci potrzebują rozgraniczenia pomiędzy tym co jest dobre a złe, odpowiednie i nieodpowiednie. Są zdani na rodziców, którzy kształtują wzorce postępowania. Edukacja medialna w rodzinie powinna być początkiem, który pomoże świadomie wejść dziecku w świat medialny. To rodzic musi interesować się aktywnością medialną swojego dziecka, bo jeśli  pozwoli mu na swobodne korzystanie z mediów może wpędzić je w świat wirtualnych zagrożeń.

Według Agnieszki Ogonowskiej, współczesnej doktor zajmującej się edukacją medialną, niewłaściwe korzystanie z mediów przez dzieci i młodzież jest najczęstszą przyczyną nieprawidłowego funkcjonowania rodziny. Rodzice mało uwagi poświęcają temu co dziecko ogląda w Internecie, jak z niego korzysta przez co utrwalają się złe wzorce korzystania z mediów. 

Przykłady zagrożeń istotnych dla funkcjonowania rodziny:

• zaburzenia biologiczne takie jak zmęczenie czy osłabienie – osłabia to prawidłowy wpływ wychowawczy rodziców na dziecko
• zaburzenia fizyczne, np. pogorszenie wzroku, zła postawa ciała, zwiotczenie mięśni – co zaburza organizację dnia codziennego  i bezproblemowe funkcjonowanie dziecka
• problemy z odróżnieniem treści -zaciera się granica między prawdą a fikcją, pogarsza się kontakt rodzic-dziecko,
• ograniczenie zabaw na świeżym powietrzu – dziecko nie ma ochoty wychodzić na zewnątrz, większość czasu spędza przed ekranem
• zaburzenia funkcji poznawczych – trudności z koncentracja a co za tym idzie problemy z nauką
• dostęp do nieodpowiednich treści – pornografia, przemoc, dręczenie – to kilka przykładów, których ofiarą może paść samotne w sieci dziecko 

Można by wymieniać jeszcze dużo przykładów, ale zależy mi abyśmy byli świadomi, że to od nas, Rodziców, zależy tu najwięcej!

Sprawdź jakie środowisko medialne tworzy Twoja rodzina

• intensywne – to takie, które jest nasycone ekranami rożnych technologii a  życie rodzinne koncentruje się wokół mediów. Media stanowią w tym domu też tło do innych aktywności, np. jedzenia, sprzątania czy rozmów. Dzieci w tym domu posiadają swój telewizor lub komputer w pokoju i korzystają z niego bez kontroli rodziców co sprzyja uzależnieniom od urządzeń cyfrowych i pogorszeniu kontaktów międzyludzkich.
• umiarkowane – to takie gdzie rodzice dzielą czas między aktywności medialne i inne czynności. Rodzice w większym stopniu kontrolują aktywność cyfrową dzieci, a w sytuacji, gdy w pokojach dzieci są technologię kontrolują czas ich używania i treść. W tym modelu rodzice mogą zarówno wykazywać się rolą przewodnika po mediach, gdzie tłumaczą dziecku zasady poruszania się po sieci lub przyjmują rolę bardzo restrykcyjnych i instalują różnego rodzaju filtry czy programy limitujące.
• ubogie – to takie, w którym czynnościom medialnym poświęca się mało czasu a rekompensuje się to działaniami wspólnymi, np. rozmową czy aktywnościami sportowymi. Korzystanie z mediów odbywa się tutaj w sposób bardzo kontrolowany i ściśle ustalony – rodzic aktywnie monitoruje co dziecko robi, dobiera edukacyjne treści, które sprzyjają rozwojowi jego dziecka.

Jak edukować dziecko medialnie?

Bibliografia:

dr M.Rowicka,  dr M. Bujalsk “Raport z badania: Brzdąc w sieci – zjawisko korzystania z urządzeń mobilnych przez dzieci w wieku 0-6 lat”
E. Nowicka “Wychowanie w Rodzinie” t. XXII (1/2020) “Rodzinna edukacja medialna przygotowaniem do funkcjonowania dziecka w świecie mediów”